Việt Nam có thể giữ độc lập bằng cách thân Mỹ, đổi chế độ không?

Trong 2 tuần giữa tháng 04/2020, Trung Quốc đã gia tăng các hoạt động lấn chiếm ở Biển Đông bằng nhiều động thái - như đưa nhóm tàu sân bay Liêu Ninh vào Biển Đông, đưa nhóm tàu khảo sát HD-8 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam và khu vực đang khai thác dầu của Malaysia; phê chuẩn thành lập 2 quận đảo tại Hoàng Sa và Trường Sa; đặt tên cho một loạt đảo, bãi đá ở Biển Đông; đệ trình Công hàm năm 1958 của Thủ tướng Phạm Văn Đồng (với nội dung tán thành bản tuyên bố về hải phận của Trung Quốc) lên Liên Hiệp Quốc; và yêu cầu Việt Nam rút khỏi các đảo, đá.

Nhân đó, nhiều nhà dân chửi đã tuyên truyền rằng để giữ chủ quyền Biển Đông, Việt Nam cần kết đồng minh với Mỹ, coi Trung Quốc là kẻ thù, chuyển đổi chế độ cho giống với Mỹ thay vì Trung Quốc:

Tuy nhiên, thông điệp tuyên truyền này có 4 điểm sơ hở.

Thứ nhất, Việt Nam mạnh hơn Trung Quốc về bằng chứng lịch sử để khẳng định chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa, yếu hơn Trung Quốc về nguồn lực. Vì vậy, Việt Nam nên bảo vệ chủ quyền biển bằng cách tận dụng pháp luật quốc tế và mối quan tâm chung về an ninh hàng hải, thay vì bằng cách kết đồng minh quân sự.

Thứ hai, như Gs. Ngô Vĩnh Long và Gs. Nguyễn Mạnh Hùng đã phân tích khi trả lời phỏng vấn BBC hôm 24/04/2020, trong bối cảnh quốc tế hiện nay, không có nước nào muốn kết đồng minh quân sự với Việt Nam. Mỹ càng không, vì nước Mỹ thời Donald Trump đang có chính sách cắt giảm đồng minh quân sự.

Thứ ba, Mỹ đang tỏ ra là một đồng minh không đáng tin cậy, do đã từ bỏ vai trò lãnh đạo trật tự thế giới, không có đường lối ngoại giao nhất quán, và đang rơi vào khủng hoảng do dịch COVID-19.

Thứ tư, cách Việt Nam ứng phó các hoạt động xâm chiếm của Trung Quốc và dịch COVID-19 cho thấy uy tín và năng lực của Nhà nước Việt Nam đang ở mức tốt nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Trong bối cảnh này, việc thay đổi chế độ chỉ tạo ra thêm xáo trộn có lợi cho Trung Quốc.